TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Sançar Sefer SÜER

tergelerin ise büyük ölçüde catch-all tezini teyit ettiğini belirtmek-

tedir. Buna göre, sosyal bölünmeler ve ideolojik ayrımlar, Fransız

siyasetinde belirleyici rol oynamaya devam etmektedir. Seçmenler

bakımından, mevcut partilerden memnuniyetsizlik duyulmakta ve

bu durum catch-all tezini desteklemekteyse de, üye sayısında cid-

di bir düşüş olmadığı, oy kullanma oranının düşmediği, seçmenin

parti sistemine ilgisinin devam ettiği sonuçlarına varılmıştır. Partiler

bakımından ise, siyaset ve söylemlerinde diğer partileri ve ortalama

vatandaşı takip ettikleri, merkeze yaklaşarak, taban genişletme çaba-

sı içinde oldukları gözlenmiştir. Parti sisteminin ise, iki kutuplu ve

büyük partilerin tekelinde geliştiği, hükümetin bu partilerce belirlen-

diği, parti sayısındaki azalmanın ise, Fransa’nın kendine has bazı se-

beplerle engellendiği,tüm bu verilerin de catch-all tezini desteklediği

belirtilmiştir. RPR ile diğer bazı Chirac’çı sağ-liberal partilerin 2002

yılında oluşturdukları Halk Hareketi İçin Birlik (UMP) partisinin ise,

özellikle 2007 seçimlerinin sonrasında, catch-all partinin iyi bir örne-

ği olabileceği değerlendirilmektedir

4. Türkiye

Gelişmiş ülkelerdeki catch-all süreçlerini inceledikten sonra, ül-

kemizdeki duruma ilişkin görüşleri de kısaca aktarmak ve incelemek-

te fayda bulunmaktadır.

Ülkemizdeki parti sistemine genel bir bakış olarak, Özbudun,

Avrupa’nın birçok bölgesinde, partilerdeki örgütsel değişikliklerin

kitle partisinden catch-all parti ya da kartel parti modeline doğru ol-

duğunu, ancak Türkiye’de kitle partisi safhası yaşanmadan, kadro

partisinden catch-all parti ya da kartel partisi aşamasına geçildiğini

ifade etmektedir

Yukarıdaki görüşe paralel şekilde, Osmanlı Devletinin son dö-

nemindeki İttihat ve Terakki başta olmak üzere önemli partilerin ve

Türkiye Cumhuriyetinin ilk partileri olan CHP ve DP’nin kadro par-

tileri özellikleri gösterdiği, esasen, kitle partisi niteliğinde bir partinin

WILLIAMS, French Twist, s.610-611.

ÖZBUDUN, Ergun,

Çağdaş Türk Politikası: Demokratik Pekişmenin Önündeki Engeller

çev. Ali Resul Usul, İstanbul, 2003, s.94.